Schuddebeurze

Dit natuurreservaat van ca. 40 ha wordt door Natuurpunt beheerd. Regelmatig worden wandelingen in het gebied georganiseerd maar daarnaast is op bepaalde paden het gebied ook vrij toegankelijk (honden aan de leiband!).

De duinen in de Schuddebeurze zijn zo oud dat de kalk die er ooit in de bodem zat, diep is uitgeloogd. Dat betekent dat de mineralen en organische stoffen eruit zijn verdwenen. Daardoor is een eerder zuur milieu ontstaan, met een bijzondere en unieke plantengroei als gevolg: heide met gaspeldoorn en zandblauwtje als blikvangers. Delen van het gebied zijn beschermd als landschap. In deze duinen ontspringt een zoetwaterbeek, de Schuddebeurzebeek.

In de Eerste Wereldoorlog lag het gebied aan de frontlinie en ook in de Tweede Wereldoorlog was er Duitse activiteit. Getuige daarvan een aantal bunkers, loopgraven en munitiedepots uit WO II.

De Schuddebeurzeweg waarlangs dit natuurgebied zich situeert, is de oudst vermelde landweg uit de omgeving (eerste vermelding in 1244), de Burgweg. Hij verbond Brugge onder meer met Leffinge en Westende.

En de naam? Die verwijst misschien naar de gevaren onderweg, toen je nog kon overvallen worden en je beurs (portefeuille) leeg moest schudden.

De bunkersite ligt in het natuurreservaat de Schuddebeurze. Je bereikt het vanaf de Schuddebeurzeweg via het wandelpad of vanaf de Bamburgstraat (vanaf het kruispunt (Vijfwege) na ca. 450 m links het wandelpad in).

Voor wandelaars

De bunkersite Bamburg ligt op het traject van de Schuddebeurzewandeling (12,5 km).

Voor fietsers

Het fietsknooppuntennetwerk loopt over de Schuddebeurzeweg en tal van fietsroutes zoals de De dijken en geulen route (38 km), de Freddy Maertensroute, …
Voor een bezoek aan de bunkersite, neem je aan het kruispunt (Vijfwege) de Bamburgstraat richting de vaart. Sla na ca. 450 m links het aarden pad in. Op de toegangszone aan de commandobunker zijn fietsstanden voorzien.

Met de wagen

Kom je met de auto, hou er dan rekening mee dat je niet vlakbij kunt parkeren. Het wegje tussen de bunkers is ook niet toegankelijk voor gemotoriseerd verkeer!
Er is een parking aan de sporthal De Bamburg, Baronstraat 25, 8434 Middelkerke. Om van daar de bunkersite te bereiken, ga je vanaf de parking de Bamburgstraat in en vervolg je ze na het kruispunt (Vijfwege). Sla na ca. 450 m links het wandelpad in.

De batterij Bamburg maakt deel uit van de Atlantikwall. Dat is een verdedigingslijn, opgetrokken door de Duitsers tijdens de Tweede Wereldoorlog, langs de kusten van de Noordkaap tot aan de Pyreneeën. De linie was opgebouwd uit bunkers, kanonnen en mijnenvelden en moest bij gebrek aan manschappen het Derde Rijk beschermen tegen een eventuele invasie van de geallieerden. Op deze manier konden een groot aantal troepen vrijgemaakt worden om aan het Oostfront te gaan vechten tegen de toenmalige Sovjet-Unie. De bouw van de Atlantikwall met 15.000 bunkers vereiste een goede en strakke organisatie die onder andere bereikt werd door het gebruik van standaardplannen voor elk type bunker, Regelbau. De Atlantikwall was opgebouwd uit verschillende verdedigingseenheden of weerstandskernen. Afhankelijk van de grootte van het gebied dat ze controleerden, sprak men van een Widerstandsnest, Stützpunk en Stützpunktgruppe. De verdediging van de allerbelangrijkste plaatsen zoals grote havens, duikbootbunkers of belangrijke spoorpunten, werd georganiseerd vanuit een Verteidigungsbereich. Stützpunkt Bamburg was de 16de verdedigingseenheid ten westen van Oostende, vandaar “Ost-W 016” in de bunkernummers.

De batterij Bamburg is als monument beschermd. Het is dan ook één van de volledigste veldbatterijen die nog bewaard is tussen Boulogne en de Scheldedelta. De batterij bestond uit 4 noordwestelijk gerichte 10 5mm-geschutstellingen en werd gebouwd in 1942 ter verdediging van de haven van Nieuwpoort. Aanvankelijk werd het geschut in een open stelling geplaatst. De ronde nissen voor een handvoorraad munitie zijn nog aanwezig.

Vanaf de zomer van 1943 werden systematisch echte geschutsbunkers gebouwd. De toenemende luchtaanvallen maakten het geschut in open stellingen te kwetsbaar. Door tijdsgebrek kon maar één stelling van Bamburg worden verbunkerd. De achterzijde werd opgetrokken uit Formsteine, voorgevormde betonnen stenen waartussen men enkel nog beton moest storten. De voorzijde bestaat wel uit gegoten beton.

Vanwege het hoge grondwater in de Schuddebeurze zijn de bunkers bovengronds gebouwd. Enkel de kleine manschappenbunker links van de commandobunker zit onder de grond.

Ter bescherming werden de bunkers voorzien van een plafond en muren van 3 meter dik, Baustärke A. Om ze minder zichtbaar te maken vanuit de lucht, werden ze afgedekt met graszoden en camouflagenetten. Op de geschutsbunker zijn de metalen bevestingshaken nog duidelijk te zien. Ook de deuropeningen werden op een specifieke manier geschilderd om ze minder zichtbaar te maken.

De batterij had verschillende bunkers voor de manschappen met een toiletbunker met 4 zitplaatsen, bunkers voor munitieopslag en een uitgebreid verdedigingssysteem. Rondom de hele batterij was een brede zone prikkeldraad en binnenin zijn nog steeds de deels overdekt en vaak met bakstenen verstevigde loopgraven met open mitrailleuropstellingen zichtbaar. Op de vier hoeken zijn nog steeds 4 tobruks of kleine bunkers voor een mitrailleur aanwezig. In de grootste bunker, Regelbau 610, zat de commandopost. De manschappen verbleven in de kleinere bunkers, type Regelbau 502 en Vf51a en 52a. De geschutsbunker is van het type Regelbau 669, een bunker zonder nevenvertrekken. Wel zijn er twee munitieruimtes: granaten werden gescheiden van de ontstekers of stuwladingen bewaard.

De bunkers werden vaak door Belgische arbeiders of firma’s gebouwd. Deden ze dit niet, dan moesten ze in Duitsland gaan werken. Naast de bunkers stonden er ook nog houten gebouwen op de site waar het dagelijkse leven zich afspeelde.

Uiteindelijk is er nooit gevochten op deze bunkersite. Er zijn enkel wat proefbeschietingen geweest. Voor hun vertrek in 1944 verzamelden de Duitsers alle resterende munitie in de 2 munitiebunkers en brachten die tot ontploffing.

Videogetuigenissen van Middelkerkenaren over de bunkersite

Tijdens de Tweede Wereldoorlog bleef het vrij rustig in en om de Duitse bunkers. Na de oorlog zorgden de omwonenden voor heel wat leven op de bunkersite. Daarover vertellen enkele getuigen in de onderstaande filmpjes.

Wim Boydens en Koen Tyvaert waren bereid te spreken voor de camera. David Stuyck van de gemeente Middelkerke stond in voor het camerawerk en de montage.