IJzer

De IJzer mondt nabij Nieuwpoort uit in de Noordzee. Dagelijks staat de monding nog over een afstand van 3 km onder invloed van de getijden. De natuur is hier dan ook uniek, 50 ha zijn vandaag natuurreservaat, in eigendom van de Vlaamse overheid.

De benedenloop van de IJzer heeft niet altijd op dezelfde plaats gelegen, de oorspronkelijke vallei van de IJzer bevond zich een stuk meer naar het westen, zodat de rivier oorspronkelijk tussen Koksijde en Oostduinkerke in zee uitmondde.

Ergens na de 8e eeuw verliet de IJzer haar oorspronkelijke benedenloop (de Avekapellegeul) om via de grote getijdengeul waarin ook de Spermaliegeul en de Testerepgeul uitkwamen, in zee uit te monden. Tot op de dag van vandaag volgt de IJzer nog steeds deze ‘nieuwe’ benedenloop.

Waarschijnlijk bracht een catastrofale stormvloed de IJzer en de grote getijdengeul in het westen op de één of andere manier met elkaar in verbinding. Ergens in de periode tussen de 9de en de 11de eeuw ‘promoveerde’ er dus een getijdengeul tot rivierbedding.

De benedenloop van de IJzer werd gekanaliseerd in 1640, de oude loop van de IJzer is nog bewaard in de zgn. Kreek van Nieuwendamme, vandaag schijnbaar niet meer dan een klein grachtje. De oude en nieuwe IJzer komen samen ten noorden van de E40 en de Uniebrug, ter hoogte van de Nieuwendammeweg.

De IJzerrivier speelde ook een belangrijke rol tijdens de Eerste Wereldoorlog. Aan de Ganzenpoot in Nieuwpoort komen verschillende afwateringskanalen samen met de IJzer. Een ingewikkelde sluizensysteem houdt alles onder controle. Tijdens WO I werd er bewust een grote overstroming gecreëerd om de opmars van de Duitse troepen te stoppen. Meteen werd de oorlog een stellingenoorlog in de modder.