Alfred Madouxstraat

Waar ligt de Alfred Madouxstraat? Het zou een goede vraag kunnen zijn voor een quiz over onze gemeente. De Alfred Madouxstraat ligt in Lombardsijde en blijkt een klein, charmant, doodlopend zijstraatje te zijn van de Koninklijke Baan. Er staan amper drie woningen, maar je zit er middenin de stilte van de omliggende duinen.

Eerste villa in Lombardsijde

De straatnaam verwijst naar de Brusselse personaliteit Alfred Madoux die, eind 19de eeuw, de eerste kustvilla in de prille badplaats Lombardsijde liet bouwen. Alfred Madoux (1838-1904) was uitgever van een liberaal dagblad, L’Etoile Belge. Zijn villa, inclusief paardenstallen, stond in de duinen met zicht op zee, helemaal aan het eind van de kasseibaan die van Lombardsijde-Dorp recht naar het strand liep. Zijn zoon, Alfred Madoux jr. (1870-1928) werd later de nieuwe uitgever van de krant en betrok op zijn beurt regelmatig de villa. Hij was tevens schilder en beeldhouwer.

Voorloper Zeelaan?

Die kasseibaan, vandaag de Zeelaan, heette toen officieel Polderdreef, toch spreekt men op prentbriefkaarten ook over de ‘Avenue Benoit’, naar stamvader baron Benoit Crombez, telg uit een adellijke familie en invloedrijk grootgrondbezitter in de wijde omgeving van Nieuwpoort.  Er zijn echter ook kaarten waar de latere  Zeelaan de ‘Avenue de la Reine’ genoemd wordt. De laan zelf was prachtig: langs beide zijden afgeboord met bomen, zodat je door een groene tunnel van het dorp naar de zee wandelde. Waar dan de villa Madoux fier op een duintop stond te blinken in de zon.

Villa Madoux in zee?

Wat is er met de villa Madoux gebeurd? Op de foto’s en prentbriefkaarten uit de belle epoque zien we een prachtig gebouw. Er bestaat zelfs een schilderij van, gemaakt door kunstschilder Victor Uytterschaut (waarin de villa ‘villa Maria’ heet, vernoemd naar de echtgenote van Alfred Madoux). Exemplarisch voor de (toeristische) geschiedenis van Lombardsijde is het alweer de Eerste Wereldoorlog die hier spelbreker wordt. De villa viel in Duitse handen en werd als Lazarett (Rode Kruispost) gebruikt. Ze staat nog aangeduid op Duitse stafkaarten van 1917, maar na de oorlog is er plots niets meer. Verschillende publicaties vermelden zelfs dat de villa in zee is verdwenen.

Villa verdwijnt van de aardbol

Dat Atlantis-verhaal blijkt niet te kloppen. Wanneer je kaarten van voor en tijdens de oorlog met die van vandaag vergelijkt, dan liggen resterende funderingen, nog altijd op dezelfde plaats: op de grens van het kamp Lombardsijde met de duintoppen die haar scheiden van het strand.

Stille getuigen tussen de struiken

Bij een bezoek ter plaatse vergelijkt adjudant Jean-Louis Peeters de Duitse stafkaarten met de plattegrond van het militaire kamp vandaag. We rijden in het kamp op wat vroeger de oude strandweg was, in het verlengde van de Zeelaan en Matrozenlaan, tot tegenaan de afsluiting bij de duinengordel.

Waar volgens de kaarten de villa en de stallingen gestaan hebben, zien we nu een geaccidenteerd terrein, met een duidelijk afwijkende vegetatie. Je zou kunnen zeggen: resten van funderingen en muren die al honderd jaar verzand en overgroeid zijn. We vinden er in de struiken zelfs verschillende kasseistenen en iets wat op een betonnen brokstuk lijkt. Vermoedelijk stille restanten van de verdwenen Villa Madoux. De Alfred Madouxstraat blijft dus de sterkste fysieke herinnering aan deze geschiedenis.