Het Middelkerkse uitgaansleven: discobars

door Patricia Soetaert

In schoon kostuum of kleedje gaan dansen

Dansen bracht decennialang mensen samen op de dansvloer. Het was dé manier om een lief te vinden, voor even of voor het leven. Wie herinnert zich niet de tijd van de bals. Vrouwen, net van de kapper, in hun zondagse jurk, mannen in pak en das, de schoenen glanzend gepoetst. Kortom iedereen op zijn paasbest uitgedost.

Zowat iedere vereniging gaf jaarlijks een bal; de brandweer, de Volksunie, de hoveniers, het voetbal, de basketbal, de pijprokers enz. Deze dansavonden vonden plaats in het kursaal, de Concordia (later Ter Duinen) het Hotel du Nord of de Lido. Op het podium speelde meestal een plaatselijk orkest eventueel met zanger of zangeres. Ook de bandleden zagen er piekfijn uit in een modieus pak met das of strikje.

Onrustwekkend schuddend plafond

Wanneer in de Lido de dansvloer op de eerste verdieping vol stond schudde het plafond in de gelagzaal beneden onrustwekkend. Velen van ons zullen zich de toiletfaciliteiten in de Lido herinneren. Vanaf de zaal was er een korte trap naar de lager gelegen toiletten.

Daar bevonden zich drie damestoiletten en een rij ouderwetse pisbakken. Na ongeveer twee uur stond de vloer onder ‘water?’ en stonk de hele ruimte ondanks de openstaande ramen. Het vroeg heel wat coördinatie om voorzichtig je lange broek te laten zakken zonder dat deze nat werd en tegelijkertijd je handtas uit het vocht te houden. Iedereen kende dit fenomeen daar en het werd schouderophalend aanvaard.

Hallo disc jockey

In de jaren zestig ontstonden er overal kleine dancings, zoals in Middelkerke de Vip’s, de Bunny, de Mic-Mac en later de Sonrisa. In een dancing speelde er geen orkest maar draaide men plaatjes met de nieuwste hits die de jeugd kende van de radio. De sfeer was er intiem want er brandden enkel een paar gekleurde rode en blauwe spots die dan nog wat gedimd werden bij een slow. De persoon die in deze duistere ruimtes de muziek selecteerde en de installatie met draaitafels bediende kreeg de naam van ‘disc jockey’ afgekort DJ (deejay). Een microfoon was er niet want er werd nog niet gepraat tussen de muziek.
Dit was het begin van het einde voor de dansorkesten die nu veel minder vaak gevraagd werden voor een optreden. De jongeren verwachtten nu hun favoriete nieuwe muziek te horen, wat de meeste orkesten niet in hun repertoire hadden, en ook de hogere boekingsprijs voor een orkest was een struikelblok.
Op deze manier ontstond de discobar, een verplaatsbare muziekinstallatie met een mengpaneel, draaitafels, versterkers, boxen en nog wat knipperende gekleurde lampen. De disc jockey bediende niet alleen de installatie maar praatte de muziek aan elkaar, kondigde de nummers aan en zorgde voor de sfeer door vlot in te gaan op de wensen van het publiek. Een goede DJ moest platen naadloos in elkaar laten overgaan.

Nieuwe nummers van een artiest of groep werden geperst op 45-toerenplaatjes met aan beide kanten een song. Dit waren singeltjes. Een verzameling nummers van een artiest of groep werd uitgebracht als een album op een 33-toerenplaat, een longplay of LP.

De eerste discobar in Middelkerke

Gilbert Ghyselbrecht met zijn aangeboren aanleg voor alles wat met techniek te maken had, maakte in de lente van 1967 een versterker en een paar klankkasten uit oude nog intacte radiomeubels.
Johan Fabri, met wie Gilbert bevriend was sedert hun kinderjaren, had een bandopnemer en verzamelde muziek o.a. opnames van radio- en televisie-uitzendingen. Ze hadden samen al wat projecten afgewerkt maar het idee om in de kelder van het ouderlijk huis van Johan een bar te maken was een heel eind af van het opzetten van een modelspoorbaan voor Märklin treintjes.

In december 1967 was het eindelijk zover en gaven de twee vrienden hun eerste feestje. Gilbert verzorgde de bar en Johan zorgde voor de muziek. Leeftijdsgenoten van school waren uitgenodigd en brachten enkele vriendinnen mee. Omdat ze geen dancing mochten uitbaten werd het een privéclub met de naam ‘Nicko’s Club’. Iedereen kocht een steunkaart van de club en daarmee was alles in orde. Om de maand organiseerden ze een party in de kelderbar van het huis in de Kemmelbergstraat 1 van 19.00u tot 22u30. Bier en limonade haalde Johan bij buurman Georges Herpoel die bierhandelaar was.

In de zomermaanden was de bar om de veertien dagen open op woensdag en het werd duwen want meer dan vijftien à twintig personen konden er niet binnen. Na de zomer bouwde Gilbert twee echte klankkasten, nog steeds met de oude luidsprekers, en een nieuwe versterker. Deze MBLE bouwdoos was een monoversterker, volledig met transistoren, en leverde een vermogen van 20 watt.

Jeugdbeweging

De Middelkerkse afdeling van de KAJ (katholieke arbeidersjeugd) en de VKAJ (vrouwelijke katholieke arbeidersjeugd) stond onder leiding van onderpastoor Goedghebeur en hun bijeenkomsten waren aanvankelijk strikt gescheiden. Hun lokaal was gelegen onder de kerk van Middelkerke maar veel belangstelling voor deze vereniging was er niet.

Tijden veranderden en in de ‘Concordia’ (later Ter Duinen) werden er af en toe gemengde dansnamiddagen ingericht, onder streng toezicht van onderpastoor/proost Goedghebeur die er de hele namiddag aanwezig was. Georges Cools, lid van de KAJ, verzorgde de muziek met zijn bandopnemer maar deze sporadische namiddagen bleken weinig succesvol.
Daar kwam verandering in toen onderpastoor Goedghebeur werd opgevolgd door onderpastoor Frans Clarebout. Onder leiding van de nieuwe proost bracht Arlette Bonte, een nicht van Gilbert, KAJ en VKAJ samen. Om dit te vieren werd een feestje georganiseerd op 7 februari 1969. Georges Cools zou voor de muziek zorgen. Er kwam echter zo veel volk op af dat er van de muziek uit de bandopnemer weinig te horen was.

Arlette Bonte vroeg aan Johan en Gilbert of ze iets konden verzinnen waardoor de muziek beter te horen zou zijn? In de IJzerlaan werden de versterker, de luidsprekers en de nodige kabels ingeladen in de auto van Robert Cools en de avond kon beginnen en dit keer op volle geluidssterkte. Na afloop vroeg Arlette Bonte of Johan en Gilbert de volgende keer voor de muziek konden zorgen?
Gilbert ging onmiddellijk aan de slag. Hij ontwierp en bouwde een eenvoudig mengpaneel en plaatste een microfoon op een statief van elektriciteitsbuizen. Met twee platendraaiers en de platencollectie van Johan hadden ze bij de volgende KAJ party een discobar, de allereerste in Middelkerke.
Het ging hier nog wel om een losse verzameling apparatuur die op een tafel werd geplaatst. Johan praatte de muziek aan elkaar en Gilbert zorgde er voor dat de boel technisch bleef draaien.

Het eerste optreden van ‘Nicko’s Discobar’ vond plaats op 28 maart 1969 in het gekende lokaal onder de kerk. Na afloop kregen ze 200 BEF voor een avondje muziek. Nu Johan en Gilbert geld verdienden werd de installatie uitgebreid met een microfoon van het merk Geloso met bijhorend tafelstatief, twee nieuwe 20 watt-luidsprekers en van hun zakgeld kochten ze elk een Dual platendraaier.

Ondertussen begon Gilbert met het ontwerp en de bouw van een lampen stereoversterker voor 2x50 watt. Er kwamen ook discolights met drie gekleurde spots en een speciaal ontworpen schakeling waardoor de lampen konden knipperen op het ritme van de muziek.
In de zomer van 1969 was de kelderbar in de Kemmelbergstraat nog iedere woensdagavond geopend maar daarna bleven de deuren voorgoed gesloten.
Het KAJ lokaal werd in het najaar van 1969 verbouwd door Georges Cools. Er kwam een nieuwe bar met plaats ernaast voor de discobar, haastig herdoopt tot ‘Discobar The Nicko’s’. Het lokaal mocht dan al een opknapbeurt hebben gekregen maar aan de doorgang naar de zaal was niets veranderd.
De ingang bevond zich langs de westkant van de kerk waar een kleine deur toegang gaf tot de kelders van de kerk.

Vanaf de buitendeur moest men enkele trapjes af en kwam men in een duistere ruimte met rechts de buitenmuur van de kerk en links de verwarmingsketel met de opgeslagen kolen. Er moest dus gelaveerd worden tussen de met kolenstof bedekte buitenmuur en de zowat één meter diepe kolenput, en dit in uitgangskledij en met nette schoenen…

Het nieuwe MIKAJ-lokaal

Een eerste optreden in het nieuwe KAJ/VKAJ lokaal op 31 oktober 1969 werd een groot succes.

Johan en Gilbert ontvingen 200 BEF voor hun optreden met discobar en een omhaling bij het publiek bracht nog eens 400 BEF extra op.

Het verhuizen van de verzameling losse onderdelen, waaruit de installatie nog steeds bestond, was een hele toer maar ondertussen was Johan eigenaar geworden van een Citroën 2CV die hij tweedehands had aangekocht bij garage Degrave.

‘MIKAJ’ (Middelkerkse KAJ), zoals de jeugdclub ondertussen heette, werd op vrijdag 6 februari 1970 nogmaals druk bezocht. Gilbert had voor het eerst zijn nieuwe buizenversterker in gebruik genomen. Alles ging goed tot er opeens een rookwolk opsteeg onder de discobar en de muziek stilviel! De grote voedings-transformator was verbrand. Dat was de schuld van Gilbert die oude condensatoren had gebruikt en geen tijd meer had gehad om de nodige zekeringen te voorzien. Gelukkig hadden ze ook nog de reserveversterker meegenomen zodat er vlug weer muziek was.
‘Discobar The Nicko’s’ begon naam te maken in Middelkerke waardoor ze werden gevraagd om de muziek te verzorgen bij andere gelegenheden.

Legerdienst en vernieuwde Concordia

Beide 19-jarigen moesten ook nog hun dienstplicht vervullen. Voor Gilbert begon het op 1 juli 1970 en voor Johan werd het 4 januari 1971. Ze probeerden zoveel mogelijk de MIKAJ bals te plannen in hun verlofperiode. Ondertussen was het parochiaal centrum ‘Concordia’ tegenover de kerk helemaal vernieuwd en opende het op 31 oktober 1970 de deuren als ‘Ter Duinen’ met nieuwe uitbaters. De feestzaal werd een bekende thuisbasis voor ‘Discobar The Nicko’s’ en het was ook daar dat ze de komende zes jaar de meeste bals zouden spelen.
Tijdens hun legerdienst ontwierpen ze een praktische discotafel, compact en makkelijk in vervoer. Vele brieven gingen over en weer via de gratis militaire post. Johan timmerde de kast ineen bij Gilbert thuis in de IJzerlaan en tijdens zijn verlofperiodes installeerde Gilbert de technische installatie.

‘Discobar The Nicko’s’

Vanaf 1972 werden de MIKAJ bals afwisselend gehouden onder de kerk en in zaal ‘Ter Duinen’. Onder de kerk hadden de inrichters wel een nooduitgang en noodverlichting voorzien maar door de strengere voorschriften van de brandweer werd het lokaal niet meer veilig genoeg geacht om er dansavonden te organiseren.
Ook de sanitaire voorziening liet veel te wensen over. Men moest vanaf het lokaal de hele stoffige gang terug tot buiten. Een klein eindje verderop naar de steenweg toe moest men vijf trappen op en kwam men op een klein koertje omringd door een hoge muur. Daar in een hoekje bevond zich het enige toilet. De hele avond was het er een komen en gaan en stond iedereen er rillend in de kou zijn beurt af te wachten.

In Middelkerke werd er een afdeling van de Zeescouts opgericht en deze organiseerden ieder jaar een ‘Groot Streepjesbal’ in zaal ‘Ter Duinen’ steeds met ‘discobar The Nicko’s’.

Verdere mond aan mond reclame zorgde er voor dat vele verenigingen bij ‘The Nicko’s’ terecht kwamen voor de muziek op hun jaarlijkse bals.
Op een avond ontmoetten Johan en Gilbert in de YMCA te Lombardsijde twee meisjes die synchroon aan het dansen waren. Johan haalde hen over om bij ‘The Nicko’s’ op het podium te komen dansen. Dit voorstel werd maar al te graag aanvaard.
Op 27 mei 1972 werd het bal van de volleybalclub ‘The Jumpers’ gehouden in ‘Ter Duinen’. ‘The Nicko’s’ zorgden voor een primeur in Middelkerke door hun optreden in gezelschap van de ‘Go-Go-Girls’.

Een nieuw mengpaneel

Ondertussen werd de technische installatie uitgebreid om aan alle wensen van Johan te kunnen voldoen. Het vorige mengpaneel werd vervangen door een nieuw ontwerp met verwisselbare printplaten, een dubbele voeding en voorzien van voorbeluistering met hoofdtelefoon en nagalm voor de microfoon.

Vervoer

Johan had zich een kleine auto van het Franse merk Simca aangeschaft. De discobar met de draaitafels kon bovenop de bagagedrager worden vastgebonden. Om plaats te maken voor de boxen, de collectie platen en het andere gerief moesten de zetels achteraan verwijderd worden. Bij de Simca zat de motor achteraan en vooraan was er weinig plaats om iets te vervoeren. Bovendien kwam dit de baanvastheid van de Simca niet ten goede.

De bekendmaking van een feest of bal werd meestal aangekondigd met een affiche, zichtbaar opgehangen bij een plaatselijke winkelier en in de cafés. Deze affiches waren eenvoudig van opzet. De sponsor, meestal een lokale handelaar, leverde de voorbedrukte bladen en betaalde ook het drukwerk voor de inrichters.
Wanneer de affiche waarneembaar vanaf de straat werd opgehangen moest men in het postkantoor takszegels gaan kopen (kostte 1 of 2 BEF, circa 1973) die goed zichtbaar werden gekleefd op de affiche.

Mits toelating van de gemeente mocht er ook nog rondgereden worden met een radiowagen om een evenement aan te kondigen. De Simca klaar voor de start als radiowagen met Johan aan de microfoon.

De installatie werd uitgeleend door bierhandelaar Achiel Harteel en Johan of Gilbert reden door Middelkerke met de hoornluidsprekers vastgemaakt op het bagagerek van de Simca.

“… hedenavond om 20.00u in zaal ‘Ter Duinen’ Groot Streepjesbal met ‘discobar
The Nicko’s’ …”

Gilbert kocht in 1973 een tweedehands Renault R4. Daar was, na het verwijderen van de achterbank, voldoende plaats in om de volledige discobar te vervoeren. Dit was een hele verbetering omdat ze nu de discobar niet meer op de Simca moesten tillen. Het hele geval was niet bepaald een lichtgewicht!

Einde van een boeiende tijd

Begin 1975 trouwde Johan met Linda Minu en eind 1976 trad Gilbert in het huwelijk met Patricia Soetaert. Beide vrouwen hadden er niets op tegen dat hun echtgenoten met de discobar op pad gingen, ze konden immers mee indien ze dat wensten, maar toch namen de aanvragen waarneembaar af en vanaf midden 1977 hebben ze geen bals meer gespeeld.
Voor huwelijksfeesten werden ze wel nog regelmatig gevraagd en af en toe leende Johan de discobar voor enkele familiefeestjes.
Het laatste publieke optreden van ‘discobar The Nicko’s’ was het zilveren huwelijksjubileum van Gerard Soetaert en Marie-José Dehondt op 29 september 1979.
Met dit optreden viel het doek over een boeiende periode van tien jaar waarin ze meer dan 150 optredens verzorgden. Tussen 1969 en 1979 hadden Johan en Gilbert samen heel wat meegemaakt zowel privé als op technisch vlak. Ze waren samen de weg gegaan van snotapen naar volwassenheid en alhoewel ze heel verschillend waren van aard konden ze het goed met elkaar vinden en zaten ze altijd op één lijn als het ‘discobar The Nicko’s’ betrof.
Ze waren voorlopers geweest en maakten de opkomst mee van andere discobars in Middelkerke.

Gekende Discobars uit Middelkerke

• The Nicko’s: DJ Johan Fabri, techniek Gilbert Ghyselbrecht
• Imagico: DJ Hubert Vanhercke
• High Tension: DJ Robby, techniek Erwin Vyncke
• Minibeat: Jan & Stijn Laleman
• Bataclan: DJ Luc De Jonghe
• The Marcos: DJ Marc Rommel
• Tricky: DJ Patrick Dejonghe